Doel
Het doel van Peel Natuurdorpen (PND) is landschapslandbouw *) mogelijk te maken in de hele Peel. Dit door boeren, bestuurders en toekomstige bewoners (bottom up!) te faciliteren met de het maken van de juiste keuzes om dit mogelijk te maken.
PND is een ideële stichting en gaat nadrukkelijk zelf geen landschapslandbouw uitoefenen.
Dit doel past in de visie van de NOVEX. De Peel is één van de NOVEX gebieden en betreft de hele Peel zowel het Brabantse als Limburgse deel.
Werkzaamheden
Om het doel, landschapslandbouw te bereiken, bestaan de werkzaamheden uit 3 kerntaken:
1) Het inspireren, stimuleren en faciliteren voor het verkrijgen van kennis en vaardigheden aan groepen boeren. PND organiseert hiervoor trainingen, workshops, demonstraties, excursies, informatiebijeenkomsten, coacht boeren en huurt experts in (specialist RO, jurist, ecoloog, heemkundige, hydroloog, landschapsarchitect, bodemkundige, planoloog, etc.
PND stimuleert boeren om deel te nemen aan de:
Praktijkleergang; “Duurzaam boeren door landschapslandbouw in de Peel”.
2) Informeren, stimuleren en inspireren van bestuurders en ambtenaren om landschapslandbouw juridisch en planologisch te borgen. Hiervoor organiseert PND-bijeenkomsten, werksessies, excursies, symposia en huurt experts in waar nodig.
3) Het actief betrekken van de toekomstige bewoners bij de ontwikkeling van landschapslandbouw. Door ze actief te betrekken bij het project middels bijeenkomsten, Webinars, open dagen, onderzoek woonbehoefte tiny house bewoners en inrichting van een tiny house werkgroep.
Uitvoering
Deze werkzaamheden worden uitgevoerd in de periode van 2022 tot 2030 en dragen bij aan het doel doordat boeren de benodigde kennis en inzicht krijgen om verantwoord te kunnen starten met landschapslandbouw. De ingeslagen weg (natuur op landbouwgrond) kan immers niet simpel ongedaan gemaakt worden door de boeren. Een gedegen kennis van zaken bij de boeren is daarom een eerste vereiste. Maar ook voor bestuurders/ ambtenaren en toekomstige bewoners moet helder zijn waar ze aan beginnen en hoe mogelijke problemen op te lossen en te voorkomen.
Pilot
Bestuurlijk is besloten (Venhorst 24 maart 2021) om landschapslandbouw concreet te maken door te starten met een pilot in het noordelijke deel van de Brabantse Peel: het gebied van AgroProeftuin De Peel. De betrokken overheden (aanwezig in Venhorst in maart 2021) zijn: de gemeenten (na de herindeling) Boekel, Maashorst en Land van Cuijk, Waterschap AA & Maas en Provincie Noord-Brabant. Deze pilot omvat circa 200 tot 300 ha landbouwgrond die ingebracht wordt door 25 tot 30 boeren, die zo spoedig mogelijk willen beginnen met landschapslandbouw. De pilot wordt mede mogelijk gemaakt door NOVEX (IBP-vp) en AgriFood Capital. Het penvoederschap van de gemeente Landerd is inmiddels overgenomen door de nieuwe gemeente Maashorst.
Doel van deze pilot, die zou lopen tot eind 2023, is het faciliteren van boeren, overheden en toekomstige bewoners van tiny houses, om landschapslandbouw inzetbaar te maken door boeren en implementeerbaar voor overheden in omgevingsplannen. De pilot dient ervoor, om mogelijk opkomende problemen tijdig te kunnen onderkennen en op te lossen; leren in de praktijk. Inmiddels is duidelijk dat die einddatum niet gehaald wordt en dat PND het tempo niet bepaalt.
Resultaten
2030:
- Landschapslandbouw is mogelijk en floreert in de hele Peel.
- Peel Natuurdorpen is overbodig geworden, daar er een Boeren Terreinbeherende Organisatie (BTO) is die de belangen behartigt van de deelnemers aan landschapslandbouw.
- Landschapslandbouw is uitgewaaierd over het hele land en niet beperkt gebleven tot de Peel.
Activiteiten stichting PND 2022 tot eind 2026
Het hele pilotgebied omvat 4 locaties: Heihorst, Voskuilen, Groespeel en Landhorst. Een gebiedsplan ontwikkelen voor de hele pilot. Landschapsinrichting m.m.v. Landschapsarchitect (Werkend Landschap) en 6 masterstudenten van de WUR die tevens helpen bij de juridisch-planologische inbedding.
Deelnemende boeren krijgen de mogelijkheid om deel te nemen aan een praktijkleerganglandschapslandbouw voor boeren. Inmiddels (eind 2023) nemen ruim 70 mensen deel aan genoemde praktijkleergang
Starten met inrichten demo-locatie de Heihorst. Gemeente Maashorst is (eind 2023) actief bezig om de demolocatie Heihorst in procedure te brengen. Het College van B&W van de gemeente Maashorst nam in januari 2023 een besluit om onder voorwaarden mee te werken aan de demolocatie Heihorst. Die voorwaarden worden samengesteld en de planning is dat de procedure in januari 2024 start. Zie ook: https://peelnatuurdorp.nl/beleid/
Het streven is dat eind 2025 demolocatie Heihorst voor 80% ingericht is.
PND stuurt actief aan op een BTO (Boeren Terreinbeherende Organisatie). PND helpt boeren een coöperatie op te zetten, waarin boeren, bewoners en bestuurders gezamenlijk en professioneel zorg dragen voor het succesvol beoefenen en verder uitrollen van landschapslandbouw: een BTO. Dit omdat landschapsontwikkeling en onderhoud een gebiedsproces is en geen individuele zaak. Zie ook: https://peelnatuurdorp.nl/boeren-terreinbeherende-organisatie/
Onderbouwing van de juridische basis voor het onderdeel ‘wonen op landbouwgrond’ onder leiding van Mr. G. Enthoven van het IMI en met hulp van WUR studenten is inmiddels klaar: Zie: https://peelnatuurdorp.nl/beleid/
Een businessplan voor het pilotgebied opstellen.
De 25 tot 30 boeren die zich aangemeld hebben voor het PND-project actief begeleiden in de transitie van hun bedrijf naar landschapslandbouw. Zodat er al enkele boeren concreet aan de slag zijn met landschapslandbouw en of ver gevorderde plannen hebben.
Landschapslandbouw is na deze periode duidelijk omschrijven op basis van praktijkervaringen.
Overleggen met stakeholders en ook andere belangstellende partijen zoals natuurorganisaties, dorpsraden, buurtverenigingen etc.
Begeleiden van studenten.
Organiseren kijk- en demodagen zodra de demolocatie Heihorst (gedeeltelijk) ingericht is.
- Rapportages maken.
- PR en communicatie uitvoeren (website, nieuwsbrieven, persberichten etc.)
Inkomsten
Deze genereert PND door fondsenwerving: subsidies van overheden en andere subsidie verschaffende instanties, alsook legaten.
Besteding inkomsten
Inkomsten worden besteed aan het organiseren van: cursussen m.b.t. landschapslandbouw, natuuraanleg en onderhoud, coaching van boeren en toekomstige bewoners, het opzetten van een demoterrein met landschapslandbouw en organisatie van open dagen op dit demoterrein, symposia en het inhuren van experts (juristen, planologen, landschapsarchitecten, RO-specialisten, heemkundigen, ecologen, hydrologen, coaches, landschapsbiograven, specialisten natuurontwikkeling en -beheer etc.)
Het vermogen wordt aangehouden op een spaarrekening.
*) Landschapslandbouw is een unieke combinatie van klein en fijn wonen in tiny houses in nieuwe natuur op landbouwgrond in de Peel. De boeren gaan op landbouwgrond nieuwe natuur aanleggen. De nieuwe natuur vormt een coulissenlandschap: bossen, heggen, houtwallen, waterpartijen en kruidenrijk grasland. In deze natuur komen de tiny houses, verscholen tussen de bomen te staan.
